THỜI GIAN NHƯ NGỪNG TRÔI TRONG NGÔI NHÀ CỦA BALZAC
 |
| Báo AN NINH THẾ GIỚI |
Paris là một trong những thành
phố nổi tiếng về Văn hóa đọc. Là nơi thường xuyên tổ chức những buổi lễ hội
Sách, Hội chợ Sách, Triển lãm sách… Trung tâm Sách quốc gia Pháp, nằm ở quân 7,
cũng thường xuyên tổ chức những cuộc trò chuyện của các nhà văn. Hàng năm vào
mùa khai trường cũng là lúc khai mùa văn chương, các Nhà xuất bản cũng tổ chức
các cuộc giao lưu giữa các nhà văn với các độc giả, Đại diện văn học… khiến khoảng
cách giữa tác giả và độc giả không còn quá xa!
Những nơi ở xưa của các đại danh hào được tu
chỉnh để trở thành những tụ điểm văn hóa, nhà bảo tàng. Paris có Nhà Victor
Hugo, Lâu đài Monte-Cristo… Đến thăm những nơi ở (Nhà bảo tàng) hôm nay, chúng
ta được khám phá thêm khung cảnh sống, hầu như vẫn giữ nguyên trạng, những giai
thoại, những thói quen làm việc, sở thích của nhà văn thời ấy. Những gì liên
quan đến sự ra đời của các nhân vật, những bút tích bản thảo viết tay còn gạch
xóa…
Vị trí những nơi ở này tùy thuộc nguồn tài chính của các nhà văn khi còn đương thời. Hôm nay chúng ta cùng tới thăm Nhà Balzac, giờ đây còn được gọi là Nhà bảo tàng Balzac.
Nếu như Victor Hugo đã chọn quảng
trường Hoàng gia Vosges, thuộc quận 4 ở trung tâm Paris thời ấy để làm nơi sáng
tác, Alexandre Dumas lại chọn cho mình một khu rộng lớn có rừng cây mênh mông,
quay ra sông Seine ở ngoại ô Paris để xây dựng tòa lâu đài, được tái tạo nguyên
trạng Lâu đài của Bá tước Monte – Cristo, một trong những nhân vật nổi tiếng của
ông, thì Honoré de Balzac lại chọn cho mình một nơi khiêm tốn hơn, một ngôi nhà
nhỏ nằm ẩn mình giữa những tòa nhà sang trọng nằm ở một nơi trữ tình, đậm chất
đồng quê trong một ngôi làng cổ. Nhà văn đã sống ở đây trong những năm từ 1840
đến 1847, và đó cũng là nơi ở duy nhất còn lại ở Paris của ông được biết đến cho
đến ngày nay. Thời đó nơi đây là ngôi làng cổ Passy nhỏ bé, còn khá hẻo lánh so
với trung tâm Paris hoa lệ. Chuyện kể rằng Cha đẻ của Miếng Da Lừa đã phải đến đây
sống để chạy trốn các chủ nợ của mình, với tên đăng ký là “Ông Breugnol”. Quả
thật, như chúng ta đã biết, đương thời Honoré de Balzac thực sự nợ nần rất nhiều,
nhất là vào thời điểm ấy. Ông đến đó để trốn các chủ nợ nhưng cũng để tìm cho
mình một nơi yên tĩnh để sáng tác. Một số người hàng xóm kể lại rằng hàng đêm dài
ông ngồi viết dưới ánh nến. Ông viết rất nhiều để trả nợ cho các nhà xuất bản,
vì ông thường được họ ứng tiền trước, tiền được tính theo mỗi trang viết. Phần
lớn những tác phẩm trong Tấn Trò Đời đã ra đời tại đây. Có giai thoại thuật lại
rằng ngôi nhà ấy có hai cửa, cửa sau là để thoát hiểm theo đúng nghĩa đen của từ
này, tức để Đại danh hào có thể dễ dàng thoát ra ngoài khi gặp phải chủ nợ quá
gay gắt.
Hiện nay, nơi đây đã thực sự
trở thành một địa danh nổi tiếng nằm giữa quận 16 mĩ miều sang trọng, là điểm hẹn
không chỉ với những độc giả văn chương, mà cả lữ khách yêu thích khung cảnh thiên nhiên thôn dã cũng có thể
đến đây để vừa hưởng chút hương vị đậm chất đồng quê yên tĩnh giữa lòng Paris
hoa lệ vừa tắm nắng giữa khu vườn yêu kiều đầy kỳ hoa dị thảo và từ đây, ta có
thể chiêm ngưỡng Tháp Eiffel.
Nhà bảo tàng Balzac là một biệt
thự ba tầng ngụ tại số 47, phố Raynouard quận 16 Paris. Thoạt nhìn từ ngoài
vào, ta sẽ nghĩ đó chỉ là một ngôi nhà nhỏ cấp 4 duyên dáng, được lợp ngói xám với những
cánh cửa sổ màu xanh lục, nhưng thực chất những tầng còn lại nằm ẩn dưới
lòng đất vì do nền đất về mặt sau rất dốc, “lối thoát hiểm” kín đáo phía này được
trổ ra phố nhỏ Berton.
Từ năm 1908, nơi này được ông Louis Baudier de
Royaumont[1]
thuê lại và tân trang để biến thành Nhà bảo tàng, được khánh thành vào tháng 7
năm 1910. Tòa nhà sau đó được xếp hạng Di tích lịch sử vào năm 1913. Đến năm
1944, toàn bộ khu đất thuộc khu vườn của ngôi nhà cũng được xếp hạng thuộc Di
tích lịch sử được bảo tồn.
Ngay khi bước chân vào ngôi nhà, ở tầng
trệt, gồm 5 phòng, hé lộ cuộc sống cá nhân của Balzac. Tất cả đều được giữ nguyên trạng như
đương thời nhà văn từng sống. Ở đây chúng ta có thể cảm nhận được như linh hồn nhà văn sau
hàng thế kỷ vẫn sống động với những đồ nội thất, đồ vật dụng cá nhân hàng ngày, bàn viết, lọ mực,
cây bút, cây gậy, giá sách, những bản thảo viết tay gạch xóa, những ấn bản gốc, những ấn bản hiếm, bản khắc hoặc thậm chí là
những đồ vật dị biệt như máy pha cà phê… Những bức tranh do chính ông vẽ cũng
được đặt rải rác khắp các phòng khác nhau. Những khách yêu văn chương chắc
không khỏi cảm thấy bồi hồi khi bước chân vào phòng làm việc của ông, khi đến gần
chiếc bàn nhỏ, đặt cạnh lò sưởi, và được biết chúng đã không hề được dịch chuyển.
Khung cảnh ấy khiến ta dễ dàng hình dung ra cuộc sống của con người nghiện viết
lách này, người đã ngủ vào ban ngày và viết không mệt mỏi vào mỗi đêm. Khi đến
gần hơn, ta sẽ nhìn thấy những vết lõm nhỏ trên mặt bàn gỗ, có lẽ là vết do Balzac
nắn ngòi bút để xây dựng lên những nhân vật của mình.
Đến thăm nhà Balzac, chúng ta không
thể bỏ chiếc máy pha cà phê kỳ diệu của ông, đồ vật đã luôn gắn liền với ông và
đánh dấu cho cuộc đời ông. Chiếc máy pha cà phê quý giá này được người bạn
Zulma Carraud của ông tặng. Nếu ai yêu mến nhà văn, hẳn biết Balzac đã tiêu thụ
một lượng cà phê khổng lồ mỗi ngày đến mức phát ốm vì thứ nước màu nâu ấy! Ông
có cách pha chế của riêng mình, đó là trộn cà phê với rượu bourbon, Martinique
và moka.
Cách đó không xa, chúng ta cũng được
chiêm ngưỡng một cây gậy tuyệt đẹp khảm vàng và nạm ngọc mà nhà văn đã mua được
vào năm 1834. Chuyện kể rằng vào thời điểm đó, cây gậy này đã khiến cả thành phố
Paris xôn xao! Trong chiếc hộp nằm trên chóp gậy, Balzac đã giấu một bức chân
dung thu nhỏ của người tình của mình, đó là bà Eve Hanska, khi ấy vẫn còn là nữ
Bá tước Waclaw Hanski. Họ chỉ công khai yêu nhau khi chồng bà, Bá tước Waclaw
Hanski qua đời. Hai người yêu nhau cuồng nhiệt và sẽ trải qua một câu chuyện
tình “vô tiền khoáng hậu” thời ấy mà “không bút nào có thể tả hết được”. Balzac
kết hôn với Eve vào ngày 14 tháng 3 năm 1850… Một cuộc hôn nhân chóng vánh, bởi
thiên tài văn chương đã qua đời chỉ 5 tháng sau đó, ở tuổi 51.
Những trang bản thảo được gạch xóa và
sửa chữa nhiều chứng tỏ cha đẻ của Tấn Trò Đời không phải chỉ viết để trả nợ mà
thực ra rất cầu toàn. Ông muốn mỗi “đứa con” của mình khi chào đời phải thật
hoàn mỹ, tròn trịa.
Một trong những căn phòng lớn sẽ hé lộ
cho chúng ta thấy những bí mật của Tấn Trò Đời, tác phẩm nổi tiếng gồm gần một
trăm tiểu thuyết của ông. Gần 1000 nhân vật trong tổng số 6000 nhân vật trong
tác phẩm được nhóm lại với nhau dưới dạng tranh khắc được trưng bày ở đây. Từ từ
đi qua trước mỗi khuôn mặt, ta nhận ra Rastignac, Vautrin, de Valois, hoặc
Eugénie Grandet, cha Goriot… Ta có cảm tưởng rằng những khuôn mặt mang sắc thái
khác nhau này đang chăm chú nhìn mình, lúc hân hoan chào đón với vẻ tươi vui,
khi khác lại buồn thảm u sầu! Trên thực tế, đây là những tấm bảng khắc được sử
dụng để in tranh trong các ấn bản minh họa của Balzac. Ngoài ra còn có bức
tranh dài 14,50m được thực hiện như một hệ gia phả các nhân vật mà phần lớn được
ông xây dựng từ ngôi nhà này. Bởi như chúng ta đã biết, các nhân vật của Balzac
đôi lúc được xuyên từ tiểu thuyết này
sang tiểu thuyết khác.
Tại một căn phòng dưới tầng hầm, ta
có thể chiêm ngưỡng những bức tượng bán thân của Balzac, được nhiều nhà điêu khắc
thực hiện, bao gồm cả nghệ sỹ điêu khắc tượng thiên tài Auguste Rodin.
Nhà bảo tàng Balzac nằm trong chương
trình bảo tàng miễn phí được nhà nước tài trợ, nếu ta chỉ đến thăm các bộ sưu tập
triển lãm thường niên, còn khi liên quan những triển lãm đặc biệt, hoặc theo
mùa thì giá vé cũng rất phải chăng.
Sau khi tham quan tòa nhà Bảo tàng,
khu vườn là một nơi tuyệt vời để nghỉ ngơi thư giãn.Tránh khỏi sự ồn ào náo động
ngoài kia, nhìn thẳng ra tháp Eiffel, một không gian thoáng đãng mà du khách có
thể tận hưởng nằm tắm nắng, đọc sách trên băng ghế. Khu vườn không lớn, nhưng
thực sự quyến rũ, nhiều hoa và cây tỏa hương thơm. Thành phố dường như rất xa
khi ta lang thang giữa những bụi hồng và hàng cây leo. Ghế và ghế dài đặt sẵn mời
du khách tận hưởng sự yên tĩnh của nơi này. Hơn nữa, một số người đến nhà
Balzac chỉ để ngồi trên những chiếc ghế dài và lặng lẽ đọc sách dưới bóng cây.
Hoặc nếu muốn, ta cũng có thể thưởng
thức một trong những chiếc bánh tuyệt hảo do tiệm cà phê nhỏ trữ tình mang phong
cách Anh, quán The Rose Bakery của Anh cung cấp.
Thật là một nơi hoàn hảo đáng để ta bỏ
lại sự ồn ào của thủ đô ngoài kia, dành một chút thời gian kết hợp giữa thư
giãn và văn hóa.
Paris 08/2023
Hiệu Constant (bài và ảnh)
Một số bức ảnh khác trong Nhà Balzac ở Paris
[1] Louis Baudier de Royaumont (sinh
27-04-1854; mất 27-07-1918) là một nhà báo, nhà
xuất bản, nhà văn, nhà viết kịch và sử học người Pháp. Ông là người quản lý đầu
tiên của Nhà Bảo Tàng Balzac.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét