Giới thiệu tác phẩm Người xưa đã xa

Giới thiệu tác phẩm Người xưa đã xa

Hàng chuỗi những câu hỏi mà không chờ câu trả lời, bởi Người ấy đã đi xa, trong một khung cảnh không lấy gì là vui vẻ. Catherine Cusset đã viết một cuốn tiểu thuyết tự truyện kể về một phần đời mình, kể về một người bạn trai đã đi xa và sẽ mãi mãi không trở về ở tuổi 39, độ tuổi phải nói là thăng hoa nhất của một đời người.. Theo dòng tiểu thuyết, chân dung của Thomas dần dần lộ rõ, một chàng trai đầy nhựa sống, đầy đam mê nhưng rồi lại không thành công. Thomas đã từng là người tình của nữ nhân vật « Tôi » trong truyện. Người xưa đã xa làm Thomas sống lại và trăn trở với câu hỏi chính « Liệu có phải những thất bại của anh là do ham muốn của anh quá mạnh mẽ không ? » Một bức chân dung xúc động.

Thời gian sẽ khiến ta nguôi ngoai nỗi đau, nhưng kỉ niệm sẽ còn sống mãi trong kí ức. Cùng với thời gian, mọi hình ảnh như được tô đậm thêm, và sống động trong lòng người ở lại. Trong cuốn tiểu thuyết tuyệt vời này, nữ tác giả tặng chúng ta một câu chuyện lãng mạn nhưng bi thương, được dẫn dắt trong nền âm nhạc du dương của những năm 80 của thế kỉ trước và một văn phong ngắn gọn, dễ đọc. «Với thời gian… Với thời gian, mọi thứ đều trôi, cả người xưa mà ta đã say mê rồi, mà ta tìm kiếm dưới mưa bay. Người xưa mà ta hình dung chỉ qua một cái chớp mắt. Giữa những ngôn từ, giữa những hàng chữ, giữa những lớp phấn bôi trên làn da. Bằng một lời thề được điểm trang rồi hội hè suốt đêm. Với thời gian mọi thứ đều tàn đi» (Ca khúc của Léo Ferré). Để cho mọi thứ không tàn đi, nữ tác giả đã đóng khung tình cảm của mình dành cho người xưa, Thomas, bằng các con chữ. Thomas đã tự kết thúc đời mình trong một phòng tại khách sạn.

Nhân vật nữ xưng « tôi » trong tiểu thuyết đã yêu Thomas bằng một mối tình có thể nói phi lí chí, không một lời hẹn, không một lời thể thủy trung.

Thomas đã tự dần dần phá hủy đời mình, từ một chàng trai xuất sắc đến chỗ dần dần tích lũy toàn những thất bại. Từ việc học hành đến tình yêu, từ những thành công rồi chuyển sang thất bại. Con người có quá nhiều ham muốn khám phá cuộc sống. Một người đàn ông hội tụ đầy đủ mọi phẩm chất để thành công nhưng rút cục lại tự mình hủy hoại dần đi.

Người xưa đã xa là một tác phẩm lung linh, một sự suy ngẫm về tình bạn tình yêu và tuổi trẻ cuộc sống trong một văn phong khá điêu luyện. Thất bại của giới trí thức là gì ? Là do những kì dạy học ngắn ngày không gây hứng thú trong một số trường đại học, là do một giáo sinh người Pháp muốn được tuyển vào làm giáo sư tại trường danh tiếng của Mỹ, và vì sao thất bại ? Là do quá tự tin, và trong cuộc đời tuy chưa dài của mình, đây không phải là lần thất bại đầu tiên do quá tự tin của anh. Nhưng những cố gắng của anh luôn xôi hỏng bỏng không để tự khẳng định mình dù sao cũng rất gây cảm tình và xúc động. Yêu cuộc sống, Thomas dễ yêu và khi yêu thì điên cuồng nồng nhiệt. Những cô gái cứ đi qua cuộc đời anh, và không phải không gây những sóng gió, cho dù đó là do lỗi của anh hay lỗi của những cô gái. Từ Elisa, rồi Anna, tiếp đến là Olga…, và cuối cùng cũng chẳng đi đến đâu…

Cũng trong tác phẩm này, nữ tác giả đưa bạn đọc cặp bến tham quan nhiều vùng khác nhau thông qua những chuyến phiêu lưu của nhân vật chính Thomas. Nước Nga với dòng sông Neva êm đềm thơ mộng, nhưng người Nga thì lại khác. Chỉ một nét chấm phá, chúng ta hiểu được đôi nét về phong tục và tập quán của người Nga. Nhưng trên hết, theo chân nhân vật chính, chúng ta khám phá nước Mỹ và đời sống sinh viên với những thư viện mênh mông, những quán cà phê sinh viên, những quán bar và nhất là các trường Đại học mê li của họ với các thứ bậc xếp hạng của từng trường, những mã số nội trú, sự tự do về học đường và đương nhiên có những giới hạn mà ta không thể vượt qua…

 «Khi anh nghĩ đến những gì xảy đến với anh, anh có cảm giác như lại thấy mình đang xem những tác phẩm của Davide Lynch. Blue Velvet, Twin Peaks. Một thành phố với những trường đại học, cơ thể không hồn của một chàng trai trẻ 20 tuổi, thuốc phiện, cảnh sát, một nữ sinh viên xinh đẹp đầy  triển vọng, một câu chuyện tình yêu giữa cô ấy và người thầy giáo sư lớp gấp đôi tuổi cô ấy : có đầy đủ chất liệu cho một kịch bản tuyệt vời. Đó không phải là một bộ phim. Đó là cuộc đời anh.» «Chính là căn bệnh, chứ không phải anh, đã hủy hoại sự nghiệp của anh. Khám phá ra điều đó khiến ta nhẹ nhõm hẳn. Nhưng anh là ai mới được chứ, bị xô đẩy do những tính khí thất thường chẳng liên quan gì đến những sự kiện của đời anh, tựa như một con tàu thủy không bánh lái, rập rềnh theo những con sóng ư ? » « Anh, con người anh thực sự, còn người thơ ca, người thích vui cười với bè bạn, ngắm nhìn phụ nữ, ngắm nhìn bầu trời hay một bức tranh thì lại vắng bóng trong những trang này. Nếu như anh đã yêu thích Proust chừng ấy, thì đó là vì tính trực cảm  chủ yếu của mình : cuộc sống thực sự nằm ở trong những khúc thời gian mà chúng thoát khỏi chuỗi thời gian giằng dặc. Chiếc bánh ngọt kì diệu ấy chẳng là gì khác gọi cuộc hội ngộ của hiện tại và quá khứ và nó cho phép thoát ra khỏi sự hoảng loạn của cái chết khi không còn thuộc trong quá khứ lẫn trong hiện tại mà là đang tồn tại ở giữa hai thứ ấy. »

Một số nhận xét của báo chí :

Les Echos : Tác phẩm mới của Catherine Cusset khiến được người ta ta đọc một mạch. Biết là đắng nhường ấy nhưng vẫn muốn uống.

Le Figaro : Một bức chân dung, có thể là một bức của Rembrandt, một bức tranh sáng-tối còn thực hơn bất kì một bức ảnh nào để rò xét sự huyền bí của chủ thể. Vậy nói là kiệt tác. Chính tại điểm này mà nữ văn sỹ trình ra bức chân dung mà bà đã họa về người bạn Thomas của mình.

L’express : Được dùng ở ngôi thứ hai số ít, nữ tác giả hé lộ tình cảm thầm kín của một người đàn ông đang chịu đau đớn. Người xưa đã xa của Catherine Cusset, một trong những tác phẩm được yêu thích trong mùa khởi đầu văn chương năm nay

LaLibreBelgique : Catherine Cusset gợi lại cùng với sự hoài niệm cuộc đời của một người bạn trai đã bị lỡ dở nhiều những ước mơ trong đời. Với sự nhạy cảm cao độ và cố gắng diễn đạt sự thật.

Culturebox : Nếu như tác phẩm này rung lên quá đỗi mạnh mẽ, thì chính là bởi nó đã lấy biên độ để kể về sự thăng của một chàng trai Thomas xuất sắc đầy tự tin khởi hành đến nước Mỹ. Sau đó để miêu tả con đường trượt dài xuống địa ngục của anh ta, khi vết rạn không ngờ đến đã được hình thành những đường ngoằn nghoèo, cho đến tận lúc sụp đổ hoàn toàn. Dữ dội và xúc động.

Telerama : Làm thế nào mà một chàng trai xuất sắc nhường ấy lại dồn tụ chứng ấy những thất bại chứ ? Một bản điếu văn gây xúc động, khôi phục phẩm hạnh cho người bạn đã khuất.

Chúng tôi trân trọng giới thiệu

Paris 28/009/2016

Hiệu Constant

Tác phẩm nguyên bản : L’autre qu’on adorait

Tên tiếng Việt tạm dịch : Người xưa đã xa

NXB : Gallimard

Năm xuất bản : 2016-09-28

 Số trang : 300

Tác giả : Catherine Cusset